Kiedy należy iść do ortodonty ?

KIEDY NALEŻY UDAĆ SIĘ DO ORTODONTY?

Kształtowanie zgryzu zaczyna się już w wieku niemowlęcym. Dlatego od najwcześniejszych lat rodzice powinni ze szczególną uwagą przyglądać się rozwojowi swoich maluchów.Przyczynami nieprawidłowego zgryzu mogą być: złe nawyki, przebyte choroby, a także wady genetyczne. Z kolei do czynników nabytych możemy zaliczyć oddychanie przez usta, ssanie palca, a także zagryzanie wargi lub obgryzanie paznokci. Rodzice powinni być także ostrożni z karmieniem dziecka – kilkuletni maluch jest za duży na butelkę czy papki. Tak podawane posiłki utrwalają nieprawidłowy typ połykania, który może doprowadzić do powstania wad zgryzu. Zbyt długie ssanie smoczka również może powodować wady zgryzu, a także wady wymowy. W poszukaniu winowajcy krzywych zębów nie należy również zapominać o próchnicy. Dziecko, któremu z tego powodu szybko wypadną zęby mleczne, również jest narażone na występowanie defektów.

Wady zgryzu

Popularnie mówi się, że ktoś ma po prostu „krzywy zgryz” i choć to stwierdzenie nie jest fałszywe,

to niewiele osób rozumie co to znaczy. O prawidłowym zgryzie mówimy wtedy, gdy każdy ząb styka się z dwoma zębami przeciwległej szczęki,

a zęby górne wystają poza dolne. Wyjątek od pierwszej zasady stanowią dolne siekacze środkowe i górne trzecie trzonowce,

które dotykają wyłącznie jednego zęba.

 

               fot. prawidłowy zgryz

W każdym innym przypadku mamy do czynienia z wadą zgryzu. Część defektów możemy zobaczyć gołym okiem, są jednak i takie, które rozpozna wyłącznie ortodonta. Nie bójmy się wizyty u specjalisty. Im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym sprawniej przebiegnie cały proces. W przypadku wad zgryzu nie chodzi tylko o estetyczny wygląd, dlatego do rozpoznania problemu konsultacja z ortodontą jest niezbędna.

O zgryzie otwartym mówimy wówczas, kiedy między górnymi a dolnymi zębami dostrzeżemy prześwit. Mówiąc prościej – szczęki nie stykają się ze sobą.

 

fot. zgryz otwarty

 

Możemy wyróżnić także przodozgryz i tyłozgryz. W pierwszym przypadku zęby żuchwy znajdują się przed górnymi. Drugi przypadek jest analogiczny – dolna szczęka jest za bardzo cofnięta i zęby nie stykają się prawidłowo.

fot. przodozgryz

fot. tyłozgryz

Inną często spotykaną wadą jest tzw. „zgryz krzyżowy”. Powstaje, gdy przynajmniej jeden z dolnych zębów wychodzi przed ząb szczęki górnej.

fot. zgryz krzyżowy

Samodzielna diagnoza nie jest łatwa i precyzyjna, dlatego w sytuacji gdy zauważymy niepokojące objawy zdajmy się na wiedzę specjalisty.

 

Objawy wskazujące na potrzebę konsultacji ortodontycznej

– asymetria w rysach twarzy,

– oddychanie przez usta, stale otwarta buzia,

– złe i szkodliwe nawyki takie jak: ssanie palca, obgryzanie paznokci, ołówków, długopisów,

– przedwczesna utrata zębów mlecznych (najczęściej na skutek powikłań próchnicy),

– nadmiernie cofnięta lub wysunięta bródka,

-nieprawidłowe ustawienie zębów: nadmierne stłoczenia lub szpary pomiędzy zębami, nieprawidłowo kontaktujące zęby,

– trudności w przeżuwaniu i gryzieniu,

– zaciskanie lub zgrzytanie zębami,

– wada wymowy,

– trudność w zamykaniu ust,

– zbyt późne wypadanie zębów mlecznych,

– zęby wyrznięte w niewłaściwym miejscu,

– zbyt głębokie lub zbyt płytkie nagryzanie zębów górnych na dolne,

– odwrotny nagryz – zęby dolne wysunięte przed zęby górne.

 

Jak leczyć nieprawidłowy zgryz?

 

Proces prostowania zębów rozpoczyna się od wizyty kontrolnej u ortodonty. Takie spotkanie pozwoli lekarzowi wstępnie określić wadę oraz nakreślić plan leczenia. Wtedy także wykonuje się zdjęcie cyfrowe twarzy i zębów, wycisk, z którego powstaje gipsowy model oraz zdjęcia rentgenowskie. Na podstawie wykonanej dokumentacji, lekarz przedstawia możliwości leczenia. Czasami istnieje kilka rozwiązań, dlatego bardzo ważne jest omówienie wszystkich „za” i „przeciw” różnych wariantów. To jest właśnie czas na rozwianie wszelkich wątpliwości pacjenta. Tutaj także następuje istotna decyzja dotycząca rodzaju aparatu – ruchomy czy stały.

Aparat ortodontyczny ruchomy – jest to typ aparatu, który pacjent może zakładać i zdejmować samodzielnie. Noszony jest okresowo i stosownie do wskazań lekarza, przeważnie ok. kilkunastu godzin na dobę. Aparatami ortodontycznymi ruchomymi leczy się wady zgryzu głównie u młodszych dzieci. Stosowanie aparatów ruchomych efektywnie koryguje niewłaściwy zgryz, w czasie, kiedy młody pacjent rośnie i rozwija się. Najlepsze efekty obserwuje się u dzieci pomiędzy 4 a 12 rokiem życia. Aparaty ruchome z reguły korygują niewielkie odchylenia  położenia zębów, ale  w przypadku rozwojowych wad zgryzu korygują je skutecznie wraz ze wzrostem pacjenta.

fot. ozdobne aparaty ruchome

Aparat ruchomy  nie daje możliwości precyzyjnego ustawienia zęba, przesuwania i obracania. W takich przypadkach aparatem z wyboru jest aparat stały podobnie jak w przypadku  skomplikowanych  wad zgryzu. Podstawową skutecznością aparatów ruchomych jest zahamowanie rozwoju wady zgryzu, wyrównanie zaburzonej pracy mięśni twarzy, korekta kształtu szczęki i żuchwy i prawidłowe położenie względem siebie. Dlatego stosuje się je w jak najwcześniejszej fazie.

fot. aparat stały

 

Zakładanie aparatu stałego jest bezbolesne, jednak okres po jego założeniu jest już sprawą indywidualną. Często pojawia się ból i dyskomfort przez kilka dni. Po prostu organizm musi się przyzwyczaić. Jest to jednak chwilowy efekt uboczny, który w niedługim czasie mija. Nie ma również reguły co do czasu noszenia aparatu. W trakcie leczenia pacjent musi pojawiać się u ortodonty w celach kontrolnych.

Ostatnim etapem w przypadku aparatów stałych jest retencja. Zaniedbanie tej fazy leczenia może być przyczyną nawrotu wady, ponieważ pacjenci – czasami wbrew zaleceniom lekarza – zbyt szybko chcą „pozbyć” się aparatu retencyjnego. Aparat ten znany też jako retainer jest aparatem, którego zadaniem jest utrwalenie efektów po zdjęciu aparatu korygującego wadę zgryzu.

fot. aparat retencyjny

 

Zaniechanie leczenia ortodontycznego może być przyczyną wielu powikłań w obrębie narządu żucia, takich jak: nasilenie próchnicy, wada wymowy, zaburzenia pracy stawów skroniowo-żuchwowych, paradontoza, starcie zębów, nadwrażliwość zębów, przedwczesna utrata zębów.

 

Przygotowała logopeda- Agnieszka Majka

/materiały zebrane -źródło Internet/