„PRAWA I OBOWIĄZKI DZIECKA FUNDAMENTEM WŁAŚCIWEGO MODELU WYCHOWANIA”

„PRAWA I OBOWIĄZKI DZIECKA FUNDAMENTEM WŁAŚCIWEGO MODELU  WYCHOWANIA”

Każdemu dziecku przysługują prawa dziecka tak, jak każdemu dorosłemu prawa człowieka. Prawa dziecka są naturalną konsekwencją praw człowieka. Praw tych nikt nie może dziecka pozbawić. Państwo musi zapewnić dziecku możliwość korzystania z przysługujących mu praw, a wszystkie instytucje w państwie oraz ich przedstawiciele muszą tych praw przestrzegać bo tak stanowi prawo.
Prawa dziecka nie wchodzą w konflikt z prawem rodziców do wychowania dzieci zgodnie z ich wartościami i światopoglądem pod warunkiem, że nie dochodzi do sytuacji niebezpiecznych, groźnych dla dziecka lub niezgodnych z prawem: zaniedbania, krzywdzenia, zmuszania do pracy zarobkowej, unikania obowiązku szkolnego. Najczęściej to rodzice lub opiekunowie reprezentują dziecko przed organami państwa jako pierwsi zgłaszają łamanie jego praw.
Dziecko, które zna swoje prawa jest w stanie świadomie z nich korzystać. Zaczyna rozumieć, że jest traktowane przez Państwo podmiotowo a nie przedmiotowo, że ma prawa które, muszą być respektowane. Znajomość swoich praw umożliwia obronić się dziecku przed przemocą, krzywdzeniem, dyskryminacja. Wie, że ma do tego prawo i, że są instytucje, które powinny mu pomóc.
Prawa i obowiązki dziecka, to dwie odrębne rzeczy. To, że dziecko ma prawa nie zależy od tego czy wykonuje swoje obowiązki czy nie-chociaż powinno się od niego tego wymagać. Wraz z przyjściem na świat każde dziecko nabywa prawa, na które nie trzeba zasłużyć spełniając jakiekolwiek wymagania.
Historia praw dziecka nie jest zbyt długa. Dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku w świadomości ludzi ukształtowało się przekonanie, że dziecko potrzebuje wyjątkowej troski o opieki. Stopniowo w różnych krajach powstawały organizacje chroniące dzieci i walczące w imię ich praw. Od 1880 roku w Europie powstawały towarzystwa międzynarodowe, które pracowały nad łagodzeniem prawa karnego dla nieletnich, zakładaniu placówek wychowawczych i opiekuńczych dla dzieci.
Po raz pierwszy Prawa Dziecka zapisano w Deklaracji Genewskiej z 1924 roku jednak najważniejszym dokumentem określającym prawa dziecka jest Konwencja o Prawach Dziecka. Potoczne nazywana konstytucja praw dziecka. Została uchwalona 20 listopada 1989 roku przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych. Wszystkie 192 kraj, które zdecydowały się ratyfikować ten dokument, zobowiązały się do respektowania i realizowania jego zapisów. Polska uczyniła to w 1991 roku. Status ten został oparty na następujących założeniach:
• dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności i prywatności:
• dziecko jest samodzielnym podmiotem i ze względu na swoją niedojrzałość psychiczną i fizyczną wymaga szczególnej opieki prawnej:
• rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka:
• państwo powinno wspierać rodzinę a nie wyręczać w jej funkcjach.
W pewnym sensie jest to dokument rewolucyjny ponieważ po raz pierwszy uwzględniono prawa i wolności osobiste dziecka np.: prawo do prywatności, swobody wypowiedzi,
Konwencja wprowadziła również kontrolę na d respektowaniem praw dziecka przez poszczególne państwa. Raporty z wykonania Konwencji, składane przez te państwa są rozpatrywane przez specjalnie powołany w tym celu Komitet Praw Dziecka z siedziba w Genewie.
Konwencja zakłada, że dzieci nie są na tyle dojrzałe i świadome by same mogły o siebie zadbać dlatego należy im się szczególna opieka i ochrona. Najważniejszą zasadą według twórców konwencji jest: zasada kierowania się zawsze dobrem dziecka oraz zasada równości wobec prawa wszystkich dzieci niezależnie od pochodzenia, koloru skóry czy wyznania. Prawa zawarte w tym dokumencie zebrane są w trzech kategoriach:
* Zapewnienia
– dziecko ma niezaprzeczalne prawo do życia, dostępu do pewnych dóbr i świadczeń
( imienia, nazwiska, obywatelstwa, opieki zdrowotnej, edukacji, odpoczynku, zabawy, opieki nad sierotami i osobami niepełnosprawnymi)
* Ochrony
– dziecko ma prawo do ochrony przed szkodliwymi działaniami i praktykami ( zaangażowania w działania wojenne, handlowego i seksualnego wykorzystywania, fizycznej i psychicznej przemocy wobec dziecka ), prawo do życia w rodzinie, jeśli jest to zgodne z jego „najlepszym interesem”, prawo do wzmacniania kontaktów z obojgiem rodziców w przypadku separacji,
* Uczestnictwa
– prawo dziecka do bycia wysłuchanym przy podejmowaniu decyzji dotyczących jego życia.
Konkretyzacja dotyczących praw dziecka zwarta jest w wielu aktach ustawodawczych. Do najważniejszych należą:
Kodeks Cywilny,
Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy,
Kodeks Karny,
Kodeks Pracy,
Ustawa o systemie Oświaty.
Określone są w nich prawa dziecka do:
1. akceptacji takim, jakie jest;
2. nauki przez zabawę;
3. aktywnej dyskusji z dziećmi i dorosłymi;
4. szacunku siebie i innych;
5. zabawy i wyboru towarzyszy zabawy;
6. wypowiadania swoich uczuć i myśli;
7. niepowodzeń i łez;
8. badania i eksperymentowania różnych doświadczeń;
9. radości i szczęścia;
10.tajemnicy;
11.własności;
12.spokoju i samotności, gdy tego chce;
13.snu i wypoczynku jeśli jest zmęczone;
14.jedzenia i picia , gdy jest głodne i zmęczone;
15.posiadania osób odpowiedzialnych i zaangażowanych, do których może się zwrócić;
16.otoczenia różnorodnego , bogatego w bodźce i poddające się procesom twórczym;
17.fantazji i własnych światów;
18.pomocy i ochrony przy pokonywaniu przeżyć wywołanych przemocą;
Warto znać swoje prawa. Należy jednak pamiętać, że inni też je mają. Pamiętajmy, że oprócz wspomnianych praw – dziecko ma również swoje obowiązki. Są to:
1. przestrzeganie zawartych umów;
2. dbanie i szanowanie cudzej własności, nie niszczenie jej;
3. nie urządzanie niebezpiecznych zabaw w sali, w ogrodzie, podczas zajęć i posiłków;
4. nie przeszkadzanie innym w pracy i w zabawie;
5. utrzymywanie porządku w swoim najbliższym otoczeniu ( sali, szatni, łazience, kącikach zainteresowań, zabawkach);
6. aktywny udział w zajęciach dydaktycznych i zabawach ruchowych, nauki wierszyków i piosenek,
7. dbanie o higienę osobistą oraz o czysty, schludny i estetyczny wygląd;
8. szanowanie siebie i innych;
9. używanie słów Proszę, Przepraszam, Dziękuję, Dzień dobry, Do widzenia;
10. zgłaszać wszelkie dolegliwości;
11. zgodnie współdziałać w zespole – dzielić się zabawkami i pomocami dydaktycznymi.

PROŚBA DZIECKA:

” * Nie psuj mnie. Dobrze wiem, że nie powinienem mieć tego wszystkiego, czego się
domagam,. To tylko próba sił z mojej strony.
* Nie bój stanowczości. Właśnie tego potrzebuję- poczucia bezpieczeństwa.
* Nie rób ze mnie większego dziecka niż jestem. To sprawia, że przyjmuję postawę głupio
Dorosłą.
* Nie bagatelizuj moich złych nawyków. Tylko Ty możesz mi pomóc zwalczyć zło, póki
jest to jeszcze możliwe.
* Nie zwracaj mi uwagi przy innych ludziach, jeśli nie jest to absolutnie konieczne.
O wiele bardziej przejmuje się tym, co mówisz, gdy rozmawiamy w cztery oczy.
* Nie chroń mnie przed konsekwencjami. Czasami dobrze nauczyć się rzeczy bolesnych i
nieprzyjemnych.
* Nie wmawiaj mi, że błędy które popełniam, są grzechem. To zagraża mojemu poczuciu
wartości.
* Nie przejmuj się za bardzo, gdy mówię, że Cię nienawidzę. To nie Ty jesteś moim
wrogiem lecz Twoja miażdżąca przewaga.
* Nie zwracaj zbytniej uwagi na moje drobne dolegliwości. Czasami wykorzystuję je,
Żeby zwrócić na siebie Twoją uwagę.
* Nie zrzędź. W przeciwny razie muszę się przed tobą bronić i robię się głuchy.
* Nie dawaj mi obietnic bez pokrycia. Czuję się przeraźliwie tłamszony, kiedy nic z tego
wszystkiego nie wychodzi.
* Nie zapomnij, że jeszcze trudno mi precyzyjnie wyrazić myśli. To dlatego, że zawsze
się rozumiemy.
* Nie sprawdzaj z uporem maniaka mojej uczciwości. Zbyt łatwo strach zmusza mnie do
kłamstwa.
* Nie bądź niekonsekwentny. To mnie ogłupia i wtedy tracę całą moja wiarę w Ciebie.
* Nie odtrącaj mnie, gdy dręczę Cię pytaniami. Może się wkrótce okazać, że zamiast
prosić Cię o wyjaśnienie – poszukam ich gdzie indziej.
* Nie wmawiaj mi, że lęki są głupie. One po prostu są.
* Nie rób z siebie nieskazitelnego ideału. Prawda na twój temat byłaby nie do zniesienia.
Nie wyobrażaj sobie, że przepraszając mnie stracisz autorytet. Za uczciwą grę umiem
podziękować miłością.
* Nie zapomnij, że uwielbiam wszelkiego rodzaju eksperymenty. To po prostu mój
sposób na życie, więc przymknij na to oczy.
* Nie bądź ślepy i przyznaj, że ja tez rosnę. Wiem jak trudno dotrzymać mi kroku w tym
galopie, ale zrób, co możesz , żeby Nam się udało.”

NIGDY NIE BÓJ SIĘ MIŁOŚCI

Ustawa z dnia 6 stycznia 2000 roku powołano Rzecznika Praw Dziecka. Stoi on na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, Konwencji o Prawach Dziecka i innych przepisach prawa z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców. Kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina.
Konstytucja nakłada na rodziców obowiązek wychowania dzieci na prawych i świadomych swoich praw i obowiązków obywateli. Konwencja jest otwartą kodyfikacją praw dzieci na świecie i istnieje możliwość jej uzupełniania lub rozwijania. Polska była inicjatorem i pomysłodawca Konwencji o prawach dziecka dlatego tez spoczywa na nas szczególna rola , aby prawa dziecka były w Polsce znane i przestrzegane.

Literatura:
1. Czyż E..,(red): Dziecko i jego prawa, KODP, Warszawa 1992.
2. Czyż E., Moje Prawa, Warszawa 1994
3. Czyż E., Prawa Dziecka. Warszawa 2002.
4. Deklaracja Praw Dziecka
( Uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 20 listopada 1959r.) .
5. Konwencja o Prawach Dziecka ( Dz.U.z 1991 roku, Nr 120, poz. 526.)
6. Raport Rzecznika Praw Dziecka Rzeczpospolitej Polskiej Uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce, Warszawa 2002.
7. Szamańska D. Jak bronić praw ucznia?, Problemy opiekuńczo-wychowawcze 1995.
8. Internet, Strony www.edux.pl, www. UNICEF.pl/prawa-dziecka/geneza-praw-dziecka